حدود دو هزار سال پیش طبیبی یونانی متوجه تشنگی شدید و ادرار زیاد در بیماران دیابتی شد و این بیماری را دیابت به معنای جریان داشتن و عبور کردن نامید. در ایران آن را به نام مرض قند می شناسند.

سال ها طول کشید تا اطلاعات دانشمندان در مورد دیابت کامل تر شد و راه های کنترل و پیشگیری از بیماری دیابت شناخته شد. این روزها آن قدر بیماری دیابت شایع شده است که داشتن اطلاعات صحیح در مورد آن برای همه یک ضرورت است.

فرقی نمی کند که قند خون شما بالا یا پایین است، اگر به این بیماری مبتلا شده اید باید بتوانید راه های مهار کردن و زندگی کردن با آن را بیاموزید و اگر این شانس را داشته اید که هنوز دچار دیابت نشده اید باید بدانید که خطر واقعاً جدی است و باید برای پیشگیری از آن برنامه ریزی کنید. متأسفانه بیشتر مردم اطلاعات درستی از این بیماری ندارند، به همین دلیل نمی توانند آن را مدیریت کنند.


دیابت بیماری است كه در آن، بدن قادر به تولید انسولین و یا استفاده مناسب از این ماده نمی باشد. انسولین هورمونی است كه برای تبدیل قند، نشاسته و دیگر غذاها به انرژی، مورد نیاز می باشد و برای زندگی روزانه ضروری است.

دیابت و یا همان بیماری قند، به مجموعه ای از اختلالات اطلاق می شود که باعث می شود سلول های بدن نتوانند به نحو مناسب از کربوهیدرات ها به عنوان یک ماده غذایی اساسی استفاده نمایند، که نتیجه آن افزایش میزان قند خون خواهد بود. اگرچه ژنتیك و عوامل محیطی مانند چاقی و كم تحركی در بروز دیابت موثر هستند، ولی علت اصلی این بیماری هنوز ناشناخته می باشد.

شیوع دیابت در ایران

در کشور ما طبق آمار ارائه شده حدود 5 تا 6 درصد افراد 3 تا 69 ساله در شهر تهران مبتلا به دیابت هستند. مطالعات نشان داده است که بیش از نیمی از افراد دیابتی قبل از انجام آزمایشات، از بیماری خود آگاهی ندارند.

میزان شیوع بیماری دیابت در نواحی مختلف ایران متفاوت است. به عنوان مثال، طبق بررسی های انجام شده بیشترین میزان شیوع بیماری دیابت در شهر یزد وجود داشته است (3/16درصد)، که این به نوع و رفتارهای غذایی آن شهرهای بستگی دارد.

شیوع دیابت و اختلالات تحمل گلوکز با افزایش سن، بالا می رود. طبق مطالعات اخیر 14 تا 23 درصد ایرانی های بالای 30 سال سن، یا دیابتی هستند یا دچار عدم تحمل گلوکز (IGT) می باشند. مطالعات نشان می دهند که تقریباً 25 درصد موارد IGT ، در آینده دچار دیابت می شوند.

آشنایی با دیابت

برای آشنایی با دیابت، ابتدا باید بدانیم که قند چگونه در بدن مورد استفاده قرار می گیرد.

گلوکز (قند خون) منبع اصلی انرژی سلولی است که به ویژه برای سلول های عضلانی و نیز مغز ضروری می باشد. گلوکز بدن از دو منبع اصلی تامین می گردد: غذاهای خوراکی و کبد. بعد از خوردن غذا، قند از روده ها جذب شده و در نهایت از طریق گردش خون توسط هورمون انسولین در اختیار سلول های بدن قرار می گیرد. میزان اضافی قند موجود در خون در کبد به صورت گلیکوژن ذخیره می گردد. در هنگام روزه داری و یا عدم مصرف غذا، کبد گلوکز ذخیره شده را در اختیار بدن قرار می دهد تا سطح قند خون را در حد مناسبی نگه دارد. لازم به ذکر است که هورمون انسولین از لوزالمعده (غده ای که که در پشت معده قرار گرفته) به درون جریان خون ترشح می شود و در سطح سلولی به گیرنده های مخصوص متصل می کردد و ورود گلوکز به سلول ها و نیز سوخت و ساز طبیعی آن را تسهیل می نماید.